Selamlar ben Cenk, burası Şehir ve Ritim. Bugün günlerden Perşembe ve yeni çıkanlar gecesi son hızıyla yaklaşıyor. Bilmeyenler için ufak bir açıklama, Spotify'ın Listeleri Perşembe'yi Cuma'ya bağlayan gece güncellendiği için bir çok Sanatçı şarkılarını bu geceye zamanlıyor, yeni güncellenen “Playlist"lerde yukarıları hedefliyor ve Algoritma savaşında öne geçmeye çabalıyor
Hayatımızdan mutsuz olan bizler, aslen o denli mana bulunmayan bir çok basit şeye anlamlar yükler, onları yüceltir ve toplumsal bir histeriyle birbirimize bulaştırırız. “Yeni Çıkanlar Gecesi” çılgınlığı da birey tarafında biraz böyledir, uykumuzdan feragat etmemiz gereken - beklememiz gereken - düzenli takip etmemiz gereken bir şey değildir aslında. Peki ama neden böyle bir yarış var?
2011 yılında NY Times yazarı Michiko Kakutani, “Outdone by Reality” makalesinde okurlar arasında dalga dalga tepkiye yol açacak bir yargıda bulundu: “9/11 sanat dallarında depremsel bir değişikliğe yol açmadı”. Okurların savunmasına koşulacak olursa bu umursaması veya hakkında suçlama yapması epey garip bir konuydu. Her büyük olayda olduğu gibi 11 Eylül de içerik üreticilerine sonrasında üretilecek bir şey sunmuştu. Fakat en iyi şarkılar her zaman hakkında olduğunu iddia ettikleri şeyler hakkında olmuyorlar, ve spesifik bir olaya cevap niteliğinde olan sanat eserleri genellikle doğrudanlığın kelepçesinde takılı kalıyorlar. Hatta en akılda kalıcı sanat eserlerin önemli bir kısmı da spesifik bir olayın sonucunda ortaya çıktıkları için değil tesadüfi olarak onunla zamansal olarak eşleştikleri için bu kalıcılığı kazanıyorlar. Bugün anlatacağımız hikaye de onlardan biri.
Karakterinin ne kadar karmaşık olduğunu göz önüne aldığımız için Tupac’ın aslında kim olduğu konusunda anlaşmaya varmak asla kolay olmadı. Kariyeri bir sürü dönem ve değişimden geçti. Bir anda tutkulu ve “halkın adamı” kimliğindeyken, bir sonraki anda gönül koyulan kötü adama geçebilirdi. Kariyeri boyunca etrafında bulunup ona tanıklık etme fırsatı olanlar; onun 2Pacalypse Now’daki gelecek vaat eden militan MCden, All Eyez On Me’de kötü çocuğa- hem kişisel yaşamı hem de müziğinde- dönüştüğünü gördüler. Fakat Tupac’ın kim olduğunu, ölümünden sonra çıkan ilk albümü olan The Don Killuminati: The 7 Day Theory kadar iyi özetleyemedi. O albüm bu Cumartesi, 5 Kasım’da yirminci yaşını dolduruyor.
Bu konu, yoğunluklu olarak Amerika’da tartışılmış olsa da, temelinde rap ve hatta müzik dinleyen tüm toplumlarda tartışılabilecek bir soru barındırıyor: “Müziği anlamak ne demek?”. Tartışmanın çıkış noktası; siyahilerin çektikleri zorluklardan, yaşadığı hayatlardan bahseden rap müziğin bu deneyimleri paylaşmayan insanlar (çoğunlukla “beyaz” kitle) tarafından anlaşılamaz olduğu düşüncesi. Tabii ki de yazımda bahsedeceğim rap daha “conscious” olarak nitelendireceğimiz, günümüzde Kendrick, Freddie, Benny veya eskiden Pac, Biggie, Nas gibi sanatçıların çıkardığı müzik.
Hiphop kültürünün sevdalısı olduğumuzu söylesek yalan olmaz. Bu kadar ait hissettiğimiz, bu kadar benimsediğimiz bir başka alan bulmak zor; zaten yeni alan arayan da yok. Bu yazıyı yazma sebebim de tam bu aidiyet ve benimseme, benimsenme üzerine. Kadın bir rap dinleyicisi olarak, hiphop kültürünün -mesela rap şarkılarının- öznesi miyim? Yoksa nesnesi mi? Yazıya başlarken hiçbir negatif önyargıya sahip olmadığımı söyleyemem ama kültüre bir o kadar da inançlı olduğumu belirtmem gerek. Gelin, birlikte düşünelim.
Mixtape hip hop severlerin ve yakından uzaktan takip eden herkesin aşina olduğu bir terim. Önde gelen internet sözlüklerine baktığımızda “çeşitli kaynaklardan kaydedilen şarkıların derlendiği bir CD veya kaset” anlamına gelen mixtape, hip hop’ın doğuşundan bu yana çeşitli formlara ve amaçlara bürünmüş bir araç.
Peki hip hop tarihi boyunca nasıl oldu da bu kelimelere ayırdığımızda ‘mix’ ve ‘tape’ kelimelerinden karışık kaset gibi direkt bir anlam elde ettiğimiz mixtape’ler sevilen şarkıların toplandığı bir fiziksel kopyadan ticari amaçlar güden ve neredeyse albümler kadar ciddiye alınan dijital projelere kadar dönüştü? Bunun için zamanda yolculuk yapmamız gerekiyor.
Filistin hip hop’unun 1998’de Tamer Nafar’ın DAM grubu ile başladığı kabul ediliyor. DAM grubundaki Filistinli gençler, Arap melodilerini ve hip hop ritimlerini harmanlayan yeni Filistin müzikal alt türünün ilk adımını attılar. Filistin Rap’inde Genellikle Arapça, İbranice, İngilizce ve bazen Fransızca kullanılıyor. 1998’den beri, Filistin, İsrail, İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’daki Diaspora sanatçılarıyla beraber Filistin sahnesi oldukça büyüdü.
UYARI : George Washington Üniversitesinden Ronald Weitzer ve Charis E. Kubrin tarafından 2009 yılında yazılmış makalenin Türkçe çevirisidir. Rahatsız edici cümleler içermektedir.
2005 “En İyi Soundtrack Akademi Ödülü”, Hustle and Flow filminin Three 6 Mafia şarkısı “It’s Hard Out Here For a Pimp” şarkısına gitmişti. Şarkı, Oscar gecesi sahnede söylendi ve anında kadınların sömürüsünü yücelttiğine dair bir tartışmayı alevlendirdi. Bu, rap müzik içerisinde kadın portresine yönelik artan eleştirinin şimdilik son gündemi. Birkaç yıl önce, rapçi Eminem 2001 çıkışlı, — sözlerinde kadınlara karşı aşırı düşmanlık ve şiddet içeren bir albüm olan The Marshall Mathers LP ile Grammy kazandı. Kadın hakları aktivistleri ise ödüle tepki gösterdi. Daha yakın zamanlarda, Afro-Amerikan kadın dergisi Essence, rap müzikte cinsiyetçiliğe karşı 2005 yılında bir kampanya başlattı. Dergi, siyah kadınların rap’teki tasvirini eleştirdi ve okuyuculardan bununla nasıl savaşacaklarına dair fikirler istedi. Genellikle Rap müziğe yönelik eleştirilerin sistematik bir analizden ziyade bir avuç anekdota dayanmaktadır. Bu müzikte kadın düşmanı temalar tam olarak ne kadar yaygın ve dinleyicilere hangi spesifik mesajlar aktarılıyor?Bu çalışmada, bu soruyu 400’den fazla rap şarkısının içerik analizi yoluyla ele alacağız. Rap müzikte kadın tasviriyle ilgili beş noktayı analiz edecek ve onları daha geniş kültürel ve müzik endüstrisi normlarına, bu müziğe ilham veren yerel, mahalle koşullarına bağlayacağız.
Ben bu yazıyı kaleme almaya başladığım anda Dolar 8.12’yi gösteriyor, ülkedeki hiç bir genç artık kendisini ne yazık ki bu ülkeye ait hissetmiyor, herkes AMA HERKES bu ülkeden gitmenin bir yolunu aramakta. Bir çoğumuz işsiziz, nefes alamıyoruz. Ve açıkçası herkes delirmenin eşiğinde, bunu her birimiz iliklerimize kadar hissediyoruz.
Lo-Fi müzik veya Lo-Fi Prodüksiyon, müzik prodüksiyonu ekseninde konuşacaksak tam olarak şu anlama geliyor. “Kasıtlı bir şekilde eski kayıt tarzları ve amatör kayıtların kusurluluklarını, limitlerini taklit eden – dijital veya analog ekipmanlarla yapılan müzik”, Peki ama nasıl yapılabilir?
Bir ekibin, grup olarak ufak bir ara verip solo kariyerlerine odaklanması, genelde problem olmaz. Hatta çoğu durumda, sanatçıların parlamak için gruba ihtiyaç duyması nedeniyle bu solo projeler gerekli bile görülmez. Non Phixion için durum böyle değil; Ill Bill’den gelen sert çıkış albümü (What’s Wrong with Bill?) sonrası Sabac Red, kendi çıkış albümü “Sabacolypse: A Change Gon ‘Come” ile misafirimiz oldu. Sabac; düşünceli – bilinçli bir genç ile hayatın bazı karanlık yönlerine meraklı şiddet eğilimli bir bireyin karışımı. Bu yönden kaleminin Bill’e benzediğini söylemek yerinde olacaktır. Aradaki fark, Sabac’ın ilk başlığa (düşünceli bir persona) daha yakın ve ikinci noktada biraz daha yumuşak kenarlara sahip olması. “Sabacolypse”, Sabac’ın topluma dönük tepkilerinin, çözüm önerilerinin, hayallerinin ve dünyada ters giden şeylere dair yorumlarının bir koleksiyonu aslen.
Sabac ve Sabacolypse’te önemli bir konudan bahsetmeyen bir mısra bulmak oldukça zor. Henüz albümün girişinden fikirlerini tükürmeye başlar ve herkese “Organize” olması için yalvarır, Necro’nun sert davulları ve yerinde gitarlarıyla “bütün halklarım zenginleşiyor, hadi bloods & crips / çeteleri örgütleyelim / yaşlıları çocukları organize edelim, örgütleyelim / örgütlenmek özgürlük demektir, dediklerime kulak verin . ” Bu şarkının mesajı, tıpkı Bill’in açılış şarkısı için yaptığı gibi, albümün geri kalanının tonunu belirliyor aslında. Gerektiğinde içe dönük ifade içeren parçalar (“Sabacolypse (Truth)”), ya da topluma dair genel geçer beyanlar (“Positive & Negative” f. Necro) veya istismarcı polislere yönelen “nokta atışı” tespitler ile (“Fight Until The End” f. Immortal Technique), Sabac kendini açıkça ve zekice ifade ediyor. “The Scientist”, AIDS’e dair komplo teorilerini irdelerken bunu belki de en kaliteli şekilde yapan parçalardan bir tanesi. “Unsolved Mysteries” ise daha çok komplo teorisi tarafına iniyor, ama burada Scientist parçasında olduğu gibi, bir “inanan”dan ziyade “sorgulayan” tarafta olduğundan bahsetmekte fayda var. Sabac, harika hazırlanmış bir Necro ortaklığı olan “A Change Gon ‘Come” ile daha fazla gerçeği (ve önerilerini) önümüze sunuyor
Kafiye şemaları ve Necro’nun prodüksiyonunun müthiş kaliteleri üzerine saatlerce konuşabilirim, “I Have a Dream,” “Speak Militant” ve “Freestyle Freedom” her biri üzerine konuşmaya değerli işler. Albüm, İçerik açısından hiç boş geçmiyor ancak müzikal anlamda ıskaladığı, biraz kulak yorduğu yerler de yok değil. Bob Marley’den esinlenen “Protest Music”, doğru mesajı ve kafiye şemalarına rağmen bu yoruculuğu gösteren parçalardan birisi. Benzer şekilde “Bac’s Anthem” parçası da albümde havada kalan işlerden. Ill Bill, Necro, Mr. Hyde ve Goretex’in yer aldığı devasa posse cut “POW’s”, Necro’nun düşük kaliteli beati nedeniyle (bu genelde söyleyemediğimiz bir şey.) oldukça ruhsuz. Necro bir albümü daha baştan sona prodükte edip her şeye rağmen harika bir iş çıkarmayı başarmış, Prodüktör olarak sound çeşitliliği her geçen gün daha belirgin hale geliyor ve Sabac’ı da yukarı çekmeyi kesinlikle başarıyor, yarattığı prodüksiyonlar Sabac’ın mesajını yükseltecek şekillerde “biçilmiş”. NP tayfasından bir başka mükemmel albüm, insanların hala bu adamlara burun kıvırması, yeteneklerini sorgulaması mümkün mü?
8.5/10
Temmuz 2004’te J-23 adıyla “HipHopDX” için yazılmış “SABAC – SABACOLYPSE” yazısının aslına sadık kalınan çevirisidir.
Günümüzde Drill ile zirveye oturan Birleşik Krallık / İngiltere Hip-Hop sahnesinin 1980’lerdeki Soundsystem* döneminden, İngiltere Rap sahnesindeki UK Drill yükselişine uzun bir yolculuk. Kısa ama derinlemesine bir rehber.
.jpg)
