15 Temmuz 2020

ZAMANI GELDİ | Kadınların Hip-Hop'taki Yerini Konuşalım mı?

Şüphesiz bugüne kadar hip-hop tarihi, çıkışı, geldiği nokta hakkında sayısız şeyler yazıldı ve hala yazılmaya devam ediyor. Peki bu tarihi anlatırken kaçırdığımız bir nokta yok mu? Elbette var. O da kadınların hip-hop tarihindeki yeri ve önemi. Özellikle hip-hop’ın endüstriyelleşme dönemini göz önüne alırsak kadınların sadece cast’tan ibaret olması, cinsiyetçi sözler, şiddet unsurları vb. konular kadınların kendi hikayelerini anlatmada büyük ölçüde göz ardı edilmesine yol açtı. Fakat hip-hop’ın ilk zamanlarına bakacak olursak kadınlar da en az erkek MC’ler kadar bu türün biyolojisini oluşturuyordu. Gündemleri erkek MC’lerden farklı değildi; ayrımcılık, şiddet, ırkçılık, sınıfsal sorunlar şarkılarının ana temasıydı. Bahsettiğimiz kadın MC’lere birkaç örnek verebiliriz.

Sha Rock

Mc Sha Rock ilk solo kadın rapçi olarak biliniyor. Funky, Four Plus One grubundaki tek kadın ve bu yüzden ‘plus one‘ olarak adlandırılıyor. Aslında bu durum da kadınlara uygulanan ayrımcılığın en güçlü kanıtlarından biri olarak görülebilir. Funky, Four dağıldığında Us Girls grubuna dahil oluyor.

Roxanne Shante ise ilk battle rap kaydını alan rapçi olma özelliğini taşıyor. Bu kaydı henüz 14 yaşında alması da ayrı bir önemli nokta. Bkz: Roxanne’s Revenge. Roxanne’in sert ve eleştirel dili birçok kadın MC’ye daha yol açmıştır.

80’lerin sonunda erkeklerin tahtını sallamaya niyetli bir başka kadın ise Mc Lyte. Mc Lyte sadece tahtı sallamadı, aynı zamanda bütün kaleyi yeniden inşa etti de denebilir. Milyonlarca single ve albüm satan ilk kadın MC olmasının yanı sıra hip-hop’ın o dönem parti havasından çıkıp sosyal konulara eğilmesine önemli katkı sundu ve şarkılarının genel teması ırkçılık, seksizim, uyuşturucu problemleriydi. Lyte aynı zamanda Grammy’ye aday olan ilk kadın rap sanatçısı.. Roxanne gibi Lyte de birçok kadına yol açtı elbette. Bu kadınlardan bazıları Queen Latifah ve ilk kadın rap grubu olan Salt N Peppa. Salt N Peppa‘nın diğer kadın MC ve gruplardan farkı ise cinsel problemleri ve kadınlığı daha ön plana çıkararak şarkılarını bu konular üzerinden üretmesi.

Salt N Peppa


90’ların ortasında Lil Kim‘in ve onun tarzının sayesinde artık sosyal konulardan uzaklaşan kadınlar, parçalarında cinsel kimliklerini ön plana çıkarmaya başladılar. Sosyal konulardan uzaklaşmaları kendilerinden önceki kadın MC’lere ihanet gibi düşünülebilir fakat yaşadıkları nesnel koşullar ve zaman göz önüne alındığında şarkılarını tıpkı kendilerinden önceki kadınlar gibi bir başkaldırı unsuru olarak görebiliriz. Kadınları hala cast anlayışından çıkaramayan ve hemen hemen her parçada kadınları aşağılayan sözlere yer veren erkek MC’lerin olduğu bir piyasada, kadınların kendi kimliklerini ön plana çıkarmak istemesi ve bunun üzerinde şarkılar üretmesi elbette doğal karşılanmalıdır.

Günümüze yaklaşacak olursak ülkemizde ve yurt dışında hala bu anlayışın hakim olduğunu hatta daha da arttığını söylemek hiç de yanlış sayılmaz. Erkek MC’ler parçalarındaki bu cinsiyetçi unsurları barındırmaya devam ettikçe kadın MC’lerden aksi bir tutum beklenmesi söz konusu olamaz. Neyse ki yıllardır süren bu savaşta artık kadınlar daha güçlü. Gerek medya anlayışının değişmesi gerek de hip-hop’ın bu kadar yaygınlaşması kadınların elini bu alanda güçlendirdi. (Bu durumun pozitif olduğu kadar negatif yanları da mevcut ve bambaşka bir yazı konusu olarak ele alınabilir.) Fakat Türkiye özneline dönersek demin bahsettiğimiz faydaların birçoğunu göremiyoruz. Ülkemizin en çok tanınan kadın MC’si Ayben’in yıllarca Ceza’nın kardeşi olarak tanınması ve lanse edilmesi, kadın sanatçıları ortak playlist’lere almak yerine onlar için ayrı playlist oluşturmaları bu ayrımın örneklerinden sadece birkaçıdır. Hip-hop piyasasına hatırlatmakta fayda var ki; kadın MC’ler sizin kliplerinizde bir cast ögesi değildir. Yaptıkları müzik ve çabaları göz önüne alındığında birçok erkek MC’den daha başarılı olduklarını görmek zor değil. Hiçbir kadın sanatçının medyanızın pozitif ayrımcılığına ihtiyacı yok. Müziklerine hak ettikleri ilginin verilmesi yeterli.