3 Ocak 2020

GELİN biraz TICAL inceleyelim

Method Man’in Tical’i 25 yaşında, en iyi Wu albümlerinden biri olarak görülmemesine -ki Satış olarak en yüksekler rakamlara sahip olanlardan birisi- rağmen, başarılı bir albüm, fakat kendisinden sonraki albümler kadar büyük bir iz bırakamadı. Peki ama neden ?

Only Built 4 Cuban Linx, Liquid Swords bir çok Hip-Hop Head’e göre Tical’den daha iyi albümler, çoğu anlamda daha doyurucu. Fakat Hall of Fame’de yer alan, Platin Plakları olan, Dünya Turuna çıkmış, Efsanelerle Düetlere sahip bir Efsanenin ilk albümünün tartışmasız bir klasik olması gerek değil mi ?

Albümün çıkış sürecinde RZA’nın evini bir kaç defa su basıyor. Bu sebeple Albüm için şirketle anlaştıkları son tarihe yetiştirmek için albümü Konser turnesi sırasında “koşturarak” bitiriyorlar.  Bu harika bir arkaplan hikayesi olmasına karşın, albüm hakkındaki bu iki zıt görüşün neden bu kadar keskin olduğunu açıklamıyor. Kimileri albümün 90’lardaki en iyi albümlerden birisi olduğunu savunurken, diğer görüş albümün gereğinden fazla şişirildiğini ve kesinlikle en iyiler listesinde olamayacağını savunuyor.

Fakat bana göre bu ayrılığın sebebi Method ve RZA’nın sanatçı olarak Method Man’in neler yapabileceğini kavrayamamasından kaynaklanıyor

M.E.T.H.O.D Man parçasındaki Method ile Bring the Pain parçasındaki verse’ler arasındaki fark bambaşka iki MC’yi gösteriyor, M.E.T.H.O.D oldukça eğlence odaklı bir parti parçasıyken, Bring the Pain soygun yaparken dinlenecek karanlık bir parça, bu Tical albümünü iki dünya arasına sıkıştırıyor, bir yandan Parti düşkünü bir portre çizerken bir yandan gözüne taktığı “kör göz” lensi ile korkutucu görünen bir adam portresinde sıkışmışlık. Bu yüzden Tical ve Method Man albüm boyunca nereye ait olduklarını, ne olduklarını anlamaya, anlamlandırmaya çalışıyorlar.

Peki bu sıkışmanın sebepleri var mıydı ? Tabii ki. Ghostface Killah bir röportajında, bu funky tarzını Raekwon’la beraber bol bol eleştirdiklerini söylüyor. Hatta Raekwon ile beraber sıkıştırdıkları bir gün Method Man “O tarzı bıraktırtan sizdiniz” diyor, Ghostface ise o tarzda devam etmesi gerektiğini, o Flow ve Vokalin piyasada ender görülen bir tarz olduğunu belirtiyor.

Bu açıdan baktığımız zaman Tical bir dönüşümün simgesi, Kaliteli sanatçılar kendi sınırlarını bilir, albümlerini buna göre şekillendirirler. Örneğin; Ready to Die veya Illmatic. Biggie ve Nas tam anlamıyla kendi yeteneklerine ve tekniklerine hakim bir şekilde yaratım sürecine girmişlerdi. Evet, zaman içerisinde büyüyüp evrimleştiler ama Simge albümlerinde zaten belli bir hakimiyetleri vardı. Aynı zamanda çevrelerinde onları ve tekniklerine hakim insanlar vardı, Pufff Daddy / Large Professor. 

Örneğin Biggie Machine Gun Funk’tan Juicy’e geçerken bu zaten onun DNA’sında olduğunu hissettiriyordu ya da Nas “N.Y State of Mind”dan “It Ain’t Hard to Tell”e geçerken de. Tical ise kesinlikle bu noktada ayaklarını sağlam basmıyor, tereddütlü bir albüm. Bring the Pain, “Meth vs Chef.” Evet Wu-Tang’i hissediyoruz ancak bu Method’un kendi kimliğini ve tarzını tam anlamıyla yansıtamıyor. Kesinlikle kötü bir albüm değil ancak albümün yapılırken şekillendiği çok belli.

Albümün Prodüktörlerinden RZA’nın tarzına göre, Albüm yapmak ile Film yapmak benzer, hatta neredeyse aynı şeyler. “Only Built 4 Cuban Linx” bir Mafya filmidir, Liquid Swords ise bir Anti Kahraman veya Karanlık Sinema filmdir. Ancak yine yeniden, Tical bir çok noktada bu bütünlüğe sahip değil. Bir birleştirici teması yok prodüksiyon anlamında.

36 Chambers albümünde, RZA Meth’e çok ama çok serbest bir alan ve imkan vermişti. Örneğin “Wu-Tang Ain’t Nuthin’ Ta F Wit” parçası bu alanın ve imkanın en bariz görülebileceği yer, Prodüksiyonda Meth’e gerekli tüm direktifler resmen verilmiş, Meth ise yeteneği ile bu işi halletmiş. Wu-Tang’in 5 yılında bariz bir Diktatörlük yürüten RZA, Tical albümünde de diktatörlüğü doğal olarak devam ediyor, TICAL’in göreceli başarısızlığını RZA prodüktörlüğüne de yazmamız gerekir. Fakat röportajlardan birinde (2011 – Complex) Meth’in söylediklerine de bakmamız gerekiyor :

“Albümüme başladığımızda bu RZA için bir nevi antremandı, rahattı ve deniyordu. Fakat Rae ve GZA albümlerinde kendini gerçek bir odaklanma dönemine sokmuştu “Herkese nasıl yapılması gerektiğini göstermeliyim” der gibiydi

Ancak her ne olursa olsun, TICAL güzel bir miras, WU’nun en hatları belli olan projesi ve aslında diğer başarılı albümlerin de yapı taşı. 

StillCrew’da yayınlanan “Why ‘Tical’ Continues to Amaze and Confound 25 Years Later” başlıklı yazının çevirisidir