“Popüler müzik, hem kişisel hem de kolektif düzeyde kültürel kimliklerin oluştuğu sürecin ayrılmaz bir bileşenidir.”
Bu ifade, tam olarak bu yazıda gösterilmek istenenleri destekliyor. Popüler müzik ve popüler kültürün, kişinin kimliğinin oluşma sürecinde oynadığı önemli rolü ortaya koyuyor. Bu yazıda, nispeten kısa bir zamanda zirveye çıkan Hip-Hop kültürüne yakından bakacağız. 2000’li yıllarda, kimlik oluşturma – belirleme süreci hiç olmadığı kadar karmaşık görünüyor. Çünkü artık kimlikler, dünyanın herhangi bir yerinde olan olaylar, süreçlerin etkisiyle çok daha kompleks şekilleniyor. Yerel, ulusal, küresel, hem çevrimiçi hem de çevrimdışı olarak çoklu etnisiteye sahibiz. Artık kimlik bu yüzden birçok farklı katmandan oluşuyor ve Modern Hip-Hop kültürü, bunun anlaşılması için mükemmel bir örnek.
Tarihçe, Terminoloji ve Bakış Açısı
1970’lerin sonunda Güney Bronx’ta yeni bir müzik ve sanat hareketinden, 2017’de ABD’nin en popüler müzik türü haline geldi Hip-Hop (McIntyre, Forbes, 2017). Öncelikle bu yazı boyunca, Hip-Hop terimini sadece rap müziğin bir tanımı olarak değil, Rap müziğin, dans tarzının, moda anlayışının ve yaşam tarzının bir çatısı olarak kullanıyorum. Diğer müzik türlerine oranla kırk yıllık bir sürede Hip-Hop büyük kırılmalar ve değişimler geçirdi. Bu fenomen kültür, çoğunlukla “Afro-Amerikan Kültürü” olarak görülüyor ancak Hip-Hop’un dünyanın her noktasına ulaştığı günümüzde bu tanım, oldukça basmakalıp bir halde. Günümüz Hip-Hop’u kültürlerarası bir harekettir. Araştırmacı Gordan Pennycook 2007 tarihli makalesinde şöyle diyor:
“Hip-Hop ve Rap müzik, yalnızca Afrika kökenli Amerikan kültürünün bir ifadesi olarak görülemez; küresel gençlik akımları için bir araç ve tüm dünyadaki yerel kimlikleri tekrar inşa etmek için bir çatıdır”
Bu yazıda, Modern Hip-Hop kültürünün neden çok katmanlı kimlikler için mükemmel bir örnek teşkil edebileceğini değerlendireceğim. Bir başka amacım da modern toplumun ifade biçimini daha iyi anlamamızdır.
Bunu yaparken izleyeceğim yol, Dünyanın farklı yerlerinden, farklı, popüler ve modern hip-hop örneklerini analiz etmekten ve bu çalışmaları akademik çalışmalarla ilişkilendirmekten ibarettir. Porto Riko kökenli Amerikalı Rapçi Princess Nokia, Hollandalı Rap grubu Broederliefde ve Güney Kore Hip-Hop sahnesine bakacağız.
Princess Nokia
Marina Terkourafi’nin “Küresel Hip-Hop Dili” kitabında belirtilen tanım, yukarıda saydığım tüm sanatçılar için kullanılabilir:
“Küresel gençlik kültürü” aslen Uluslararası Pazar İdeolojisidir, rap müziği ve rap müzik sanatçılarını pazarlanabilir ürünler olarak tanımlıyor. Bununla birlikte, özellikle daha az gelişmiş bölgelerde, Hip-Hop’un pazarlanabilitesi yerelleşmesi ile yakından bağlantılıdır. Hip-Hop, dünyadaki tüm gençleri kendine bağlarken bir yandan da kendisini bu gençlerin ulusal dokunuşlarına açıyor. Hem statükoya meydan okuyor hem de şekil değiştirerek onun gibi davranabiliyor, bu sayede gençlerin tarzları sayesinde her şekile giriyor ve ulusal seviyede tutarlı temalara sahip oluyor.” Terkourafi, Küresel Hip-Hop Dili, 2010, sf. 139
“Hip-Hop’un tüm gençleri kendine bağlayan bir dil oluşu” oldukça geçerli bir tanımdır, Princess Nokia, Porto Riko aslına uygun şekilde İspanyolca isimli “Brujas” parçasındaki sözleriyle bu dilin ulusal seviyedeki temasına bir örnek:
“Ben Yoruba’dan gelen Kara bir Bruja’yım”
Halkım Afrika Diasporasından, Küba!
Arawak ile orjinali karıştırsan da
Ben Siyahi ve Yerli Amerikanım, tüm kötülükleri yok ediyorum.”
Yoruba, Nijeryada olan bir etnik grupken, Bruja İspanyolca cadı demek, Arawak ise Latin Amerika’nın ilk insanları olarak kabul gören Karayip ve Güney Amerikalılara deniyor.
Bu dörtlükte aynı anda hep Afrika kökenini, hem PortoRiko özelinde İspanyolluğunu, aynı anda Latin Amerika bağlarını ifade ediyor ve Ulusal-Uluslararası kimliğini tek tek ortaya çıkarıyor.
Bu örnekte işaret ettiğim, bir kişinin atasının temel mirasının bile, modern hip-hop kültürü içerisinde çok katmanlı ve üst bir yapıyı inşası için kullanılabileceği. NOKIA kimliğini diğer konseptlerde de tanıtabiliyor, VICE 2017 yılında yaptığı röportajda NOKIA’yı şöyle tanımlıyor:
“Bir BRUJA ve Erkek Fatma, Klasik bir New York feministi ve queer. Kompleks kişiliğiyle gittikçe güçlenen bir figür.”
Bu bölümlük bu kadar, okuduğunuz için Teşekkürler! Bir sonraki bölümde, Hollandalı Rap grubu Broederliefde ve Güney Kore Hip-Hop sahnesine bakacağız.
Bu yazı Diggit Magazine – Bibi Bonten tarafından 2018 yılında yazılan “Modern hip-hop culture: Creating multi-layered identities in a globalized society” makalesinin çevirisidir.