Bir akşam yemeğinde bir sehpaya oturmuşken, ünlü şarkıcı Nina Simone röportaj gerçekleştiren gazeteciye “bir sanatçının görevi zamanını yansıtmasıdır” demişti. Ve haklıydı da.
Sanırım hiçbir zaman, günümüzdeki kadar toplumumuz Feminizm, Hiphop ve İçerisindeki siyah kadınlara ihtiyaç duyulduğu bir dönem yaşanmamıştı. Şaşırtıcı olmayan şekilde, Siyahi Kadın MC’ler yıllardır ve yıllarca devam edecek şekilde, Feminizm’e katkılarından dolayı asla gereken övgüye mazhar olamadılar, Hatta daha da şaşırtıcıdır ki, cinsiyetçi ve kadın düşkünü piyasada Kadın MC’lerin yaşadığı tacizler ve baskılar hiç konuşulmaz. Hip-Hop’taki kadınların sıkıntılarını büyük ölçüde en aza indirgiyoruz. Çünkü erkek egemen bir sektörde siyah kadın bir MC olmanın zorluklarına dikkatlice bakmadık.
“Irene Headen’in 2007 tarihli “Hip-Hop Beyaz Sanatçılar ile beraber aynı kalabilir mi?” isimli Makalesinden doğrudan çeviridir.
“Hip Hop çoğunlukla, Siyahi kültürün bir dışa vurumu olarak görülür. Bir çok Hip Hop sanatçısı siyahidir, bu müziğe gönül verenler siyahidir, problemler genelde siyahilerin sorunlarını anlatır. Birkaç beyaz dinleyici ve sanatçı olabilir, ama bu istisna kaideyi bozmaz. Bu beyazların bir çoğu “Wannabe[1]” olarak görülür veya “siyahi olmak isteyen” insanlar olarak görülebilir, azınlık gözüyle bakılır ve ciddiye alınmaz. Hip Hop, bir bütün olarak hala Siyahilerin sanatı ve müziğidir, sadece siyahiler anlayabilir[2]
Bu görüşü ilk underground partime gidene dek savunuyordum, New York’lu Siyahi MC’leri dinlemeye gitmiştim, benden çok daha “ghetto” bir kitle bekliyordum, mekana vardığımda tüm mekanın “beyaz” dinleyicilerle kaplı olduğunu gördüm. Artık onlar “Beyaz dinleyici” değillerdi, çoğunluğu oluşturuyorlardı. Zaman geçtikçe, hala bu alandaki tek siyahi olduğumu fark ettim. Beklemeye devam ettim, birkaç siyahi dinleyici daha bekliyordum, korkmaya başlamıştım: Yanlış mekanda veya yanlış partide miydim ? Zaman biraz daha geçti, hala başka siyahi görememiştim. Mekanı terk ettim, korkmuştum ve kafam karışmıştı. Hip-Hop ne zaman bu kadar beyaz bir hale geldi ? diye düşündüğümü hatırlıyorum, o “Beyaz çocuklar” nasıl olur da Hip-Hop özelinde bir hak iddia edebiliyordu? Ve bir anda, bu tanık olduğum durumdaki tüm rahatsızlığımı giderecek bir soru düştü zihnime: “Neden problem olsun ki?” Bu soru beni ileriye doğru başka araştırmalara sevk etti: Hip-Hop camiası neden Beyazlaşmadan ve bu beyaz sanatçıların Hip-Hop damarlarında dolaşmasından bu kadar rahatsız oluyor ? Neden kültürü Irk temelli bir alana yerleştiriyor ?
Beyaz olmak neden sorun?
Hip-Hop’un Beyaz ikilemini anlamak için, Hip-Hop’un kökenini anlamak gerekir, bu köken günümüz Hip-Hop kültürünün Irk anlayışı ile taban tabana zıt, oldukça çelişkili bir resim çizmektedir. Hip-Hop 1970’lerde Güney Bronx bölgesinde, bu bölgenin gençleri için bir akım olarak ortaya çıkmıştır.[3] New York şehir yönetimi, birkaç yıl önce zaten oldukça fakir olan bu bölgeyi bir kentsel dönüşüm projesi ile daha da izole hale getirmiş, bunun sonucu olarak yüksek suç oranı ve çete suçları ile yüzleşmiştir. Devamında toplum kendi içerisinde pozitif bir arayışa girmiştir[4] Zira sosyal açıdan ihmal edilmiş gençlerin, toplum tarafından uğratıldıkları hayalkırıklığı için normal toplumun pozitif patolojik yansımasını gösteren bir çıkış yoluna ihtiyaçları vardı.
Hip-Hop kültürü en başından beri bu hayalkırıklığını akıtmak için ortaya çıktı, MC’lik, DJ’lik, Break Dans ve Graffiti. Bu kültür, “ana akım” toplumdan dışlanan siyahi gençliğin, olumlu bir şeye dahil olmanın ve dahil edilmenin bir yolunu bulabileceği birleşik bir alan sağladı. Bu ihmal edilen topluluklar ağırlıklı olarak renk temelli toplulukları olsalar da, hip hop kültürüne dahil olma önceliği, yoksulluktan ziyade yoksunluğa yönelikti. Kültürün ilk zamanlarında, Style Wars’tan görebileceğimiz üzere Beyaz insanlar da bu kültüre mensuptu, hatta oldukça aktif rol üstleniyorlardı. Bazı zamanlar sadece cilt renkleri sayesinde Graffiti sanatçılarına gerekli ekipmanları çalmaya yardım ediyorlardı. Bronx’taki bu beyaz gençler, diğer fakir mahallelerinde olduğu gibi, çevrelerinin nihilistik ve baskıcı doğasını anlamışlardı. Bu anlayış onlara Hip-Hop kültürüne erişim yarattı. Köklerin filizlendiği dönemde hip hop kültürü, bu kültürde yer alan gençleri dışlayan baskıcı sosyal normlara karşı isyan eden bir yaşam tarzı olarak inşa edildi.
Bu yoksullaştırılmış topluluklar sıklıkla Irk bazlı topluluklar olduğundan, Irk her zaman hip-hop kültürünün uğraştığı ve didindiği bir konuydu[5]. Ancak ırk, temel tanımlayıcı özellik değildi; hip hop kültürü isyan ve ifade hayatına bağlı kalanları yaratıcı kanallarla bir araya getirmeye çalıştı. Hip hop kültürünün dört yönü de siyahmüzik ve kültür geleneğine dayanmakla birlikte, ırksal niteliklerden ziyade yaratıcı yetenek ve özgünlükle ilgileniyorlardı. Kendini yetenekli ve hip-hop kültürüne adayan herkes, toplum içinde kabul edilirdi.
Peki o zaman, neden günümüz Hip-Hop’unda Deri Rengi bu kadar önemli ? Eğer Hip-Hop bugün kendini Paul Tyler’ın yaptığı Kültür tanımına göre Kültür varsayıyor ise .. “Kültür: bir yaşam tarzı… tutarlı bir yaşam tarzı tanımlayan bir dizi tutum ve uygulamalar bütününü ifade eder.”[6] O zaman Hip-Hop kültürünü yaşayan bu insanlar, bu ilkeleri ve tutumları gerçekten yaşayıp yaşattığı sürece, ırkla ilgili herhangi bir sorun olmamalıdır. Taylor’ın bu konuyu tartışmaya açması bizlerin hip-hop’a ırksallaştırılmış bir çerçeveden bakmasına sebebiyet veriyor, bu çerçeve içinse ırkın nasıl insanı kültüre bağlayacağını ön-gören demode bakış açılarını kullanmamız gerekiyor ki bu hip-hop kültürünün baş kaldırdığı bir bakış açısı7[7].Bu zihniyet aynı zamanda, Hip-Hop’un uluslararası yayılmasında gözlenen ve istenen ilgi ile tutarsız aynı zamanda. Hip-Hop meraklıları, Hip-Hop’un diğer ülkelerdeki diğer ırklara yayıldığını gördüğünde genellikle heyecanlanır. Bu Irk temelli olmayan yapı, Hip-Hop’un bugün Filistin’e kadar uzanan bir genişlikte cevap bulmasını sağlıyor[8], bir çok Hip-Hop sever bunu oldukça pozitif buluyor, Peki.. Eğer Hip-Hop’un uluslararası yayılımı bu kadar istenen bir şey ise, bu birçok farklı ırkın dahil edilmesini gerektirir. Peki öyleyse, Neden Amerikan Hip-Hop’unda böyle bir Beyazlık problemi var ? Hip-Hop toplumu neden Beyazlık ile saplantılı?
Hip-Hop ilk yıllarında olduğu gibi fakir ve ezilen, yani izole edilmiş toplulukların kültürü olarak kaldı. Ama aynı zamanda daha popüler bir hale geldi ve daha fazla ırkın etkileşime geçtiği bir alan oldu.[9] Ancak aynı zamanda daha önce de belirttiğim gibi, Hip-Hop her zaman siyah meselelerle uğraşırdı; kökenlerinin mahalleleri isyan etmek için bir ses arayan insanlardı. Ve bu ses Hip-Hop oldu. Hip-Hop tabanda ve sınıflar arası yayıldıkça, daha fazla insan mesajın gerçekliğini ve kültürün isyankarlığı ile özdeşleşmeye başladı.
Ve bu genişleme ile aynı anlarda Mainstream şirketleri, nihayetinde bu kültürün ne kadar popüler ve pazarlanabilir olduğunu fark etti. Paketlemek ve tüketicilere dağıtmak içinse Marketi bir ırk fikri çerçevesinde toparladı.[10] Şirketler Amerika’nın gettolarındaki yanlış anlaşılmış gençleri Amerika’ya geri pazarladı ve dinleyicilerin siyahi kimliği “deneyimleyebileceğini” savundu. Bu bağlamda pazarlanan Hip-Hop kavram olarak tamamiyle ırksallaştırılmış bir alan haline geldi. Piyasa marketleştirilme olasılığı için küçük bir alan bırakmış olsa bile içeriğin Siyahi Kimlik üzerinden olması sebebiyle beyazlar için bir yer oluşturulmadı. Siyahi Kültürün ürünü olarak görülen Hip-Hop, Siyahiler tarafından kültürü korumanın tek yolunun siyah topluluğa ait olmak olarak görülmesine yol açmıştır.[11]
Amerikan toplumundaki beyazlar’ın sicili maalesef kötüdür, Siyahilerden müzik çalmak, Kültür çalmak gibi kötü suçlara sahiptirler. Caz müzikten Blues’a kadar beyaz sanatçılar rutin olarak taklit ettiler ve Siyahi sanat biçimlerini değiştirdiler veyahut çaldılar. Siyah İnsanların bu yüzden korumacı bir davranış geliştirmesi oldukça doğaldır, Beyazlara Hip-Hop kültürünün motiflerine dokunma ve yönlendirme şansı vermek onların bu kültürü kendileri için alma ihtimalini onların gözünde arttırabilirdi.[12] Ancak, son on, onbeş yılda Hip-Hop pazarının büyümesi, beyaz dinleyici rakamlarını oldukça arttırdı[13] ve bu Siyahi toplumu biraz da olsa rahatlattı.
Fransız Kültür Filozofu Jean Baudrillard’ın literatüründe yarattığı alan Kapitalist Pazar tarafından oluşturuldu, ki kendisi buna “hyperreal” adını veriyordu. Baudrillard hiç uğraşmadan bir alan yaratmıştı. Bu örnekte görebileceğimiz şey Beyaz toplumun nasıl Siyahi kültürü “çalabileceği”dir. Alan her zaman yaratılmalıdır, ürünler temsillerinin tüketicileri için bir gerçeklik haline gelmesine izin verir. Bunun anlamı, ürünleri satmak için kullanılan abartılı temsillerin yoğun bir şekilde pazarlandığı ve sonunda bu temsillerin ürünün gerçekliği haline gelmesidir. Yani, Hip-Hop bir parçası haline geldiğinde bu Pazarın kendisini dönüştürür, pazarla beraber kendisi de dönüşür. Pazar neye Hip-Hop diyorsa, siz o olduğunuzda Hip-Hop olabilirsiniz.
Çünkü piyasa aynı zamanda Hip-Hop’u Siyahiliğe bağladı. Bu bağlılıkla tüketici aynı zamanda “siyahi” de olabilirdi, bu herhangi bir bireye, ırka dine dile bakmaksızın Siyahi topluma dahil olma kapısını açtı. Böylece sayıca artan Beyaz, İzole ve arkalara itilmiş Beyazlar, Beyaz Banliyö sakinleri Walkman sayesinde siyah kültüre ulaştı. Bu şekilde Kapital onlara Hip-Hop’un bir parçası olduğunu hissettirdi. Ancak bu Kapital durumu, Hip-Hop gerçekliğini değil, Hip-Hop deneyimini yaşattı, Hyperreal alanda Hip-Hop gerçekten temsil edilemez bir durumdadır, Çünkü Siyahi toplumda Hip-Hop’a maruz kalan ve benimsemeye çalışan Beyaz tüketiciler Wannabe olan -olabilecek olan* veya Kültürü anlamadan -Bilmeden- kültürü çalma olasılığı daha fazla olan Beyaz insanlar olabilirler.
Bu, kültürde yer almak isteyenler için Hip-Hop’un beyazlık sorununu daha da ağırlaştırıyor ve Hip-Hop’un başlangıçta yaratılışına ters bir şekilde Beyaz insanların ezilse bile burada yer alamayacağını savunuyor. Hip-Hop’un başlangıç motivasyonu olan “ırktan bağımsız ezilen sesler için bir alan” olma argümanını tamamiyle çöpe atmaya çalışıyor yeni nesil.
